Đứng trước thời cơ và thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) Việt Nam đã và đang bắt đầu chuyển động, ứng dụng công nghệ cao, trí thông minh nhân tạo vào sản xuất, kinh doanh. Sự chuyển động, sự lớn mạnh của các doanh nghiệp, HTX không thể tách rời vai trò quản lý, đồng hành của cơ quan chính quyền.

Khẳng định yếu tố số hóa và tự động hóa cùng CN 4.0 là then chốt cho quá trình tăng trưởng và đổi mới sáng tạo của DN (hợp tác xã), Ts. Lê Văn Nghị, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, cho rằng việc huy động nguồn lực để triển khai thực hiện số hóa dữ liệu về thông tin các sản phẩm và thành viên của HTX trên toàn quốc, tiến tới xây dựng Hợp tác xã 4.0, Liên minh HTX 4.0 đang là thách thức không nhỏ.

Bắt đầu chuyển động

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Tổng Giám đốc Vietjet Air, cho rằng một sân bay thời 4.0 có thể không còn người phục vụ nhưng vẫn phải phổ biến tinh thần biết cảm ơn, xin lỗi – "dạy cho máy móc cũng phải biết cười".

Song theo suy nghĩ của bà Thảo, không phải công nghệ làm thay đổi thế giới mà là ước mơ của con người. Đối với những DN khởi nghiệp, trong bối cảnh CMCN 4.0, đừng tiết kiệm giấc mơ, thay vào đó hãy ước mơ và hành động để hiện thực nó.

Trong khi đó, ông Trần Công Chiến, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Giống bò sữa Mộc Châu (Mộc Châu Milk), cho biết DN này luôn xác định phải đưa thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất, qua đó mới tăng năng suất, chất lượng sữa.

"Khoa học kỹ thuật là số một. Không có cách nào tăng hiệu quả hoạt động của DN lên mà chỉ làm theo kiểu đơn thuần", ông Chiến nhấn mạnh.

Theo CEO Mộc Châu Milk, ứng dụng CN 4.0 không chỉ đơn thuần đưa một cái máy vắt sữa tự động vào sản xuất. Hiệu quả CN 4.0 được đo lường bằng năng suất, kết quả kinh doanh tích cực của DN, các phần mềm quản lý, công nghệ sản xuất trong công ty gắn kết với nhau.

Trong khi đó, ông Lâm Ngọc Minh, Tổng Giám đốc công ty Nệm Mousse Liên Á, chia sẻ DN này đang chuyển động ở khâu tự động hóa, ứng dụng công nghệ vào quản lý sản xuất, quản lý con người.

Bên cạnh đó, công ty cũng đang ứng dụng công nghệ để có thể tương tác với khách hàng nhiều hơn, hiểu khách hàng hơn, từng bước hướng tới việc sử dụng sức mạnh trí tuệ nhân tạo. Khi đó, DN sẽ "đọc" được nhu cầu của khách hàng một cách chính xác.

Có thể thấy, trong kỷ nguyên CMCN 4.0 sẽ không còn cảnh "cá lớn nuốt cá bé" như các kỷ nguyên trước, mà là "con cá bơi nhanh sẽ xơi con cá bơi chậm".

Vì vậy, để không muốn bị loại khỏi cuộc chơi, nhiều DN, HTX đã xác định được những hướng đi cho riêng mình. Việt Nam đang hội nhập mạnh mẽ cũng không thể nằm ngoài xu hướng phát triển chung của thế giới, các DN, HTX Việt Nam nói chung và doanh nhân Việt Nam nói riêng tất yếu phải thay đổi để thích nghi và phát triển theo tinh thần CMCN 4.0.

Sự chuyển động, lớn mạnh của các DN không thể tách rời vai trò đồng hành của cơ quan quản lý

Vẫn còn những trăn trở

Tuy nhiên, sự chuyển động của các DN, sự lớn mạnh của DN không thể tách rời vai trò quản lý, đồng hành của các cơ quan chính quyền.

Theo ông Lâm Ngọc Minh, để thành công trong kỷ nguyên CMCN 4.0, vấn đề không nằm ở quy mô mà chính là ở tốc độ DN. DN nào đi nhanh, linh hoạt, sáng tạo, sẽ giành phần thắng trong sân chơi rộng lớn này. Song, để DN có thể đi nhanh, Nhà nước cần xây dựng chính sách hỗ trợ sao cho phù hợp nhất.

Ông Minh ví von: "Có thể hình dung Nhà nước sẽ đầu tư một con đường cao tốc để các DN khi bước vào đó chỉ cần tập trung vô lăng tăng tốc, chứ không cần bận tâm đến các yếu tố khác. Điều này cũng có nghĩa chúng tôi cần những chính sách thông thoáng hơn".

CEO Vietjet Air Nguyễn Thị Phương Thảo bày tỏ, điều DN đặc biệt quan tâm là những ý chí, mong muốn, quyết tâm của Chính phủ được lan tỏa mạnh mẽ xuống các cấp cơ sở, xuống tới đời sống DN.

Trong khi đó, đi vào cụ thể những khó khăn mà DN, HTX đang gặp phải trong việc xây dựng đầu tư cơ sở hạ tầng như hệ thống điện, đường, công nghệ… cho các trang trại chăn nuôi bò sữa ở thị trấn Nông trường Mộc Châu, đại diện Mộc Châu Milk mong muốn có sự đồng hành của Nhà nước hơn nữa.

Đặc biệt, trong bối cảnh CMCN 4.0, nếu DN không được "cởi trói" trước các quy định, thủ tục phiền hà, luôn luôn phải lo đối phó với chính sách, chắc chắn sẽ không thể tận dụng được những cơ hội.

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch công ty Luật Basico, nếu như trước đây, quốc gia cạnh tranh bằng tài nguyên, văn hóa, lịch sử, giờ đây trong hội nhập kinh tế toàn cầu sẽ cạnh tranh bằng tiềm lực kinh tế, ngành nghề kinh doanh chứ không thể dựa vào nhà máy xí nghiệp nhỏ, tiểu chủ làm ăn cò con.

Một quốc gia muốn cạnh tranh phải dựa vào những người có đầu óc làm ăn lớn, biết suy nghĩ làm ra sản phẩm hàng hóa theo cấp lớn mạnh – đó là những DN. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều DN Việt Nam không thể "lớn" do chính sách chập chờn, liên tục thay đổi.

Thậm chí đang có hiện tượng một số doanh nhân thành đạt bỏ ra nước ngoài làm ăn, mua nhà ở Mỹ, Australia, New Zealand… Câu hỏi đặt ra là phải làm sao tiếp tục để nuôi dưỡng DN dân tộc, không đặt vấn đề níu giữ các doanh nhân này bằng biện pháp gì mà cần tạo môi trường gì để họ được làm giàu và giàu hơn ở Việt Nam

Muốn như vậy, theo ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nhân nhỏ và vừa Việt Nam, để cải cách thủ tục hành chính quyết liệt và hiệu quả cần giảm sự tiếp cận giữa người dân, doanh nhân với cán bộ công chức, thay vào đó đẩy mạnh áp dụng công nghệ tin học trong giải quyết thủ tục giấy tờ.

Thực tế cho thấy, cơ quan nào ứng dụng công nghệ thông tin thì nơi đó ít tham nhũng, cải thiện hành chính tốt hơn. Cắt giảm một thủ tục hay 10 thủ tục sẽ không khác nhau nếu xử lý hành chính trực tiếp giữa người với người mà phát sinh thêm chi phí "bôi trơn".