Nhiều người có thể sẽ thấy quen thuộc với suy nghĩ sau đây: “Tôi cảm thấy công việc này dường như có gì đó không ‘đúng’ với mình.” Ví dụ: một người vốn trầm tính, ít nói, ngại ngùng và hay lo nghĩ sẽ cảm thấy mệt mỏi khi hàng ngày phải gọi điện thoại, gặp gỡ khách hàng, nói chuyện và giới thiệu sản phẩm bởi đang ở trong vị trí của một người bán hàng. Một người với đầu óc đầy tính nghệ thuật, khả năng sáng tạo và đổi mới sẽ cảm thấy bứt rứt khi mỗi ngày phải làm một công việc nhàm chán, lặp đi lặp lại như soạn thảo văn bản hay sắp xếp giấy tờ. Tương tự, một người thích bay nhảy, khám phá, đi nhiều nơi và gặp gỡ nhiều người sẽ cảm thấy ngứa ngáy, bí bách khi cả ngày phải ngồi làm việc một chỗ, trong văn phòng điều hòa từ 8 giờ sáng tới 5 giờ chiều. Như vậy chúng ta có thể thấy, khi tính cách của một người không phù hợp với vị trí và tính chất công việc của người đó, họ sẽ cảm thấy không hạnh phúc và khó có thể thăng hoa hay đạt kết quả cao nhất trong công việc.

 

 

 

Từ đầu những năm 1900, các nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của tính cách và sự ảnh hưởng của nó tới tất cả các khía cạnh khác trong cuộc sống con người. Kể từ đó, đã có nhiều nghiên cứu dành sự quan tâm tới mối liên hệ giữa tính cách với nghề nghiệp, cũng như đưa ra cách lựa chọn nghề nghiệp phù hợp dựa trên tính cách của mỗi cá nhân.

 

Tính cách được coi là các đặc điểm tương đối ổn định, khiến một cá nhân trở nên độc đáo so với những người xung quanh, bao gồm những suy nghĩ, cảm xúc, sở thích, thói quen và xu hướng hành động của một người trong những tình huống nhất định. Có rất nhiều khía cạnh khác nhau của tính cách được kết nối với sự phát triển nghề nghiệp, trong đó bao gồm những quyết định nghề nghiệp quan trọng như: sự lựa chọn công việc, khả năng xây dựng các mối quan hệ xã hội, mức độ thể hiện trong công việc, sự thỏa mãn nghề nghiệp, và sự thay đổi vị trí công việc. Việc hiểu được tính cách của bản thân do vậy đóng vai trò quan trọng đối với sự nghiệp của mỗi người để nhận biết công việc nào là phù hợp nhất đối với mình, giúp mình có thể phát triển tối đa tiềm năng và đạt được sự thỏa mãn nghề nghiệp cao nhất.

 

Hàng loạt các thang đo phân loại tính cách đã ra đời để phục vụ cho mục đích trên như: Big Five, MBTI, DISC.... Trong số đó, Big Five là một mô hình phân loại tính cách đáng tin cậy, được công nhận rộng rãi bởi nhiều nhà khoa học trên thế giới và sử dụng hiệu quả trong việc định hướng nghề nghiệp, tuyển dụng nhân viên và phát triển con người.

 

 

Các nhà tâm lý học tính cách đã phát triển Mô hình Big Five thông qua hàng loạt những nghiên cứu kéo dài, dựa trên các đặc điểm ngôn ngữ và các trắc nghiệm tâm lý để tìm ra năm khía cạnh rộng nhất đại diện cho tính cách con người. Theo Mô hình này, tất cả mọi người đều có năm yếu tố sau đây trong tính cách của mình: (1) Tính cởi mở (Openness to experience); (2) Tính tận tâm (Conscientiousness); (3) Tính hướng ngoại (Extraversion); (4) Tính dễ mến (Agreeableness) và (5) Tính nhiễu tâm (Neuroticism). Mức độ khác nhau giữa các cá nhân được thể hiện qua mức độ khác nhau trong 5 yếu tố trên. 

 

 

1. Tính cởi mở: Có liên quan tới khả năng tưởng tượng, trí tò mò và sự thông minh của cá nhân. Những người có mức độ cởi mở cao thường có tính cách khoan dung, sáng tạo và thoải mái với những ý tưởng trừu tượng. Họ thích sự thay đổi và sự đa dạng hơn là những thứ quen thuộc và ổn định.

 

2. Tính tận tâm: Có liên quan tới mức độ kiên trì, sự đáng tin cậy, sự năng suất và khả năng tổ chức của cá nhân. Những người có mức độ tận tâm cao thường có xu hướng làm việc chăm chỉ và luôn hướng tới việc đạt được các thành tựu trong cuộc sống.

 

3. Tính hướng ngoại: Có liên quan tới sự thích thú trong giao tiếp xã hội và các ảnh hưởng tích cực. Nếu bạn là người có mức độ hướng ngoại cao, bạn thường có tính cách quyết đoán, lạc quan và có khả năng thuyết phục người khác.

 

4. Tính dễ mến: Có liên quan tới sự tử tế, lòng tốt và sự nhạy cảm của cá nhân. Những người có tính dễ mến cao thường là người thật thà, đáng tin cậy, giàu lòng nhân hậu, ân cần và thích chăm sóc.

 

5. Tính nhiễu tâm: Đặc điểm tính cách này có liên quan tới khả năng điều khiển, kiểm soát cảm xúc tiêu cực của mỗi cá nhân. Những người có mức độ nhiễu tâm cao thường có tính khí thất thường, dễ lo lắng và dễ rơi vào các trạng thái tâm lý đau buồn.

 

Khi làm bài trắc nghiệm tính cách về năm yếu tố trên đây, thông thường bạn sẽ nhận được kết quả là phần trăm của từng yếu tố trong tính cách của bạn. Ví dụ, một người đạt được 70% ở yếu tố Cởi mở thường có xu hướng sáng tạo, giàu trí tưởng tượng và thích những điều mới mẻ. Trong khi đó, một người đạt được 30% ở cùng yếu tố này có xu hướng thích những thứ lặp đi lặp lại theo chu kỳ và thích các công việc thường nhật mang tính ổn định hơn.

 

Nhiều nhà nghiên cứu đã khám phá ra mối liên hệ giữa Mô hình Big Five với cách mà mỗi người thể hiện trong công việc, cũng như sự thỏa mãn nghề nghiệp của họ. Kết quả cho thấy: Tính tận tâm ở mỗi cá nhân có khả năng dự đoán sự thành công của người đó ở bất cứ nghề nghiệp nào. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy Tính dễ mến là tính cách được mong đợi và đánh giá cao thứ hai ở một nhân viên tốt.

 

Trắc nghiệm tính cách Big Five có thể giúp bạn gia tăng khả năng tự nhận thức bản thân thông qua việc đưa cho bạn một thước đo để tự đánh giá chính mình. Khi đã được trang bị kiến thức về bản thân, bạn có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và phù hợp hơn về con đường sự nghiệp trong tương lai.

 

Kết quả của trắc nghiệm tính cách Big Five có khả năng gợi ý cho bạn về những nghề nghiệp phù hợp với các đặc điểm cá nhân của bạn. Ví dụ:

 

+ Nếu như bạn có mức độ Cởi mở cao và mức độ Hướng ngoại thấp, có thể bạn sẽ phù hợp với công việc của một Nhà khoa học - vốn là nghề nghiệp cần khả năng sáng tạo, suy nghĩ “bên ngoài chiếc hộp” (think outside the box), thông minh và có khả năng giải quyết vấn đề. Bên cạnh đó, họ cần nhiều thời gian làm việc một mình hoặc làm việc trong các nhóm nhỏ - đặc điểm phù hợp hơn với người có tính cách hướng nội. 

 

+ Nếu thay đổi một chút, ví dụ bạn có mức độ Cởi mở cao và mức độ Hướng ngoại cũng cao, thì bạn có thể phù hợp với vị trí của một người làm khởi nghiệp hay kinh doanh - nghề nghiệp cần sự quyết đoán, sắc sảo, khả năng thương lượng, thuyết phục và giao thiệp rộng để bán được sản phẩm của mình.

 

+ Một ví dụ khác, nếu như bạn có mức độ Hướng ngoại cao và Tính Tận tâm cao, bạn có thể phù hợp với công việc của một nhân viên chăm sóc khách hàng - những người thường xuyên phải tương tác với khách hàng để hỗ trợ họ về các vấn đề khi sử dụng sản phẩm và dịch vụ.

 

 

Mô hình Big Five không hề đóng khung bạn trong một giới hạn nhất định, nó chỉ đơn giản là công cụ cung cấp cho bạn những thông tin về đặc điểm tính cách để bạn thấu hiểu mình tốt hơn, từ đó đưa ra những quyết định nghề nghiệp sáng suốt hơn. Khi tính cách phù hợp với công việc mà bạn gắn bó, bạn sẽ làm việc một cách thoải mái, từ đó đạt năng suất cao hơn và có khả năng đạt được thành công hơn trong công việc. Tất cả những điều này sẽ đem đến cho bạn sự tự tin, lòng tự trọng và hạnh phúc trong cuộc sống.

 

Bạn có thể thực hiện Trắc nghiệm Big Five qua các trang web trên mạng, tuy nhiên các trắc nghiệm trên web này chưa được kiểm chứng về độ tin cậy và kết quả chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu có điều kiện, bạn có thể thực hiện Trắc nghiệm Big Five chuẩn khi sử dụng các dịch vụ tư vấn hướng nghiệp để nhận được kết quả chính xác hơn nhé!